Luchtkwaliteit in tolkcabines – Onderzoek – Chambre Belge de Traducteurs et Interprètes

1. Tolken in COVID-tijden

Maart 2020. Van de ene op de andere dag veranderde de realiteit van conferentietolken: in plaats van een traditionele tolkencabine te delen, pasten tolken zich aan om in afzonderlijke cabines, in een hub of van thuis uit te werken. Enkele maanden geleden boog de Tolkencommissie van de BKVT zich al over de wetgeving met betrekking tot een veilige werkomgeving en kreeg de eerder uitgebrachte COVID-aanbeveling een update. Ondertussen schrijven we 2022 en het thema luchtkwaliteit was nooit eerder zo actueel. Tijd dus om dit onderwerp nog wat verder uit te diepen.

2. Wat weten we?

Recent wetenschappelijk onderzoek toont aan dat aerosolen de belangrijkste COVID-besmettingsbron vormen. Tijdens de ademhaling, maar meer nog bij stemgebruik en/of grotere inspanningen, komen aerosolen vrij, die bacteriën en virussen kunnen bevatten. Omdat tegelijkertijd ook CO2 wordt uitgeademd, wordt de CO2-concentratie vaak als indicator gebruikt voor het ventilatiedebiet in ruimten waarin personen aanwezig zijn. De richtnorm voor de luchtkwaliteit is 900 ppm CO2. Wordt die waarde overschreden, dan moeten maatregelen worden genomen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Vanaf een waarde van 1200 ppm wordt de luchtkwaliteit als ronduit slecht beschouwd.
Goed om te weten: omdat mondmaskers wel aerosolen, maar geen CO2 tegenhouden, vormen ze een goed middel om de verspreiding van aerosolen tegen te gaan, zelfs bij hogere CO2-concentraties.

3. Ventileren in de cabine

Om een goede luchtkwaliteit te verzekeren, is het belangrijk om regelmatig te ventileren. Op die manier wordt de binnenlucht ververst en worden mogelijk virusdragende aerosolen afgevoerd.

In tegenstelling tot werknemers die een vaste werkplek hebben, werken conferentietolken dagelijks in een andere omgeving. Het is dan ook niet mogelijk om voor elke werkplek voldoende betrouwbare gegevens te hebben (bv. over de aanwezige ventilatie). Bovendien zijn er een heleboel factoren die volledig buiten de controle van de tolken vallen (kwaliteit van de buitenlucht of van de lucht in de ruimte waarin de mobiele tolkencabine geplaatst wordt, plaatsing van de cabine, organisatie van natuurlijke verluchtingsmomenten/pauzes enz.).

4. Meten is weten

Een CO2-meting kan een eerste stap zijn in het beter begrijpen van de problematiek. Het gebruik van een CO2-meter heeft uiteraard geen impact op de luchtkwaliteit. Hiervoor is een menselijke of mechanische ingreep nodig: openen van ramen/deuren, voorzien van goed werkend ventilatiesysteem, luchtzuivering.

Tijdens de laatste week voor de kerstvakantie werden door enkele collega’s een aantal CO2-tests georganiseerd in vaste en mobiele cabines, met gesloten deur en met telkens 2 tolken, die voor hun eigen veiligheid een mondmasker droegen. In alle gevallen werd de grens van 900 ppm al bereikt na amper 2 à 3 minuten. Het gebruik van de voorziene ventilatie in de mobiele cabines van de nieuwste generatie had hierbij slechts een heel beperkte invloed. Hier moeten we wel bij vermelden dat de aanbeveling om de CO2-meter op minstens anderhalve meter van de aanwezige personen te plaatsen, door de beperkte ruimte in een tolkencabine moeilijk haalbaar was.

Van zodra het peil van 900 ppm werd bereikt, werd de deur van de cabine geopend. De omliggende ruimte werd continu goed geventileerd (open raam) en er waren maar enkele personen aanwezig. Bij het openen van de deur zakte het CO2-gehalte in de lucht vrij snel (na 10 à 15 minuten) tot een aanvaardbaar niveau (dat in de buurt kwam van de concentratie in de omgevingslucht bij de start van de meting). Hieruit kunnen we afleiden dat het in ieder geval veiliger is om met de deur open te tolken, als de omgevingslucht die op die manier voor ventilatie zorgt, tenminste van goede kwaliteit is…

5. Lucht zuiveren als alternatief

Ventileren met buitenlucht is de beste manier om verse lucht in de cabine te brengen. Omdat dat niet altijd mogelijk is, hebben we ook de mogelijkheid onderzocht om de lucht in de cabine te zuiveren.

De overheid heeft een lijst gepubliceerd met een 300-tal gecontroleerde en erkende luchtzuiveringssystemen. De meeste daarvan werden voor grotere ruimten ontworpen en zijn daardoor nogal log en zwaar, en ze vallen vrij duur uit, maar er staan ook enkele compactere toestellen op de lijst. Een bijkomende voorwaarde voor gebruik in een tolkencabine is het geluidsniveau dat door dergelijke toestellen wordt geproduceerd, omdat het gezoem van een soortgelijk toestel hoorbaar kan zijn voor de toehoorders en/of de tolken uit hun concentratie kan halen.

We namen contact op met een 15-tal producenten en verkopers van luchtzuiveringssystemen. Uiteindelijk werden twee bedrijven bereid gevonden om een toestel ter beschikking te stellen voor onze tests. Die toestellen waren de Radic8 Hextio en de AirProtecting 50. Deze luchtzuiveringssystemen hebben elk hun eigen technologie, waarbij bacteriën, virussen (ook het coronavirus), schimmels e.d. worden geneutraliseerd. Meestal wordt een combinatie van filters (actieve koolstof, HEPA of stoffilters) en UVC-licht gebruikt, maar ook ionisatie en fotokatalyse kunnen voorkomen.

Uiteraard beschikken we niet over de wetenschappelijke kennis of apparatuur om de kwaliteit van de lucht effectief te meten, maar een medewerker van het bedrijf Medtradex toonde met een fijnstofmeter wel aan dat de stofdeeltjes uit de lucht werden gezuiverd bij gebruik van de Radic8 Hextio. Op het moment dat de CO2-meter het peil van 900 ppm bereikte, stond de teller voor deeltjes met een diameter tot 0,5 μm op 10051. Nadat het toestel 30 minuten zijn werk had gedaan, werd dat niveau teruggebracht tot 7579, wat lager was dan de meting buiten de cabine bij aanvang van de test. Opvallend is dat de CO2-meter op dat moment ruim de 2000 ppm had overschreden. Deze luchtzuiveringstoestellen beïnvloeden namelijk het CO2-gehalte niet: om dat te doen dalen, blijft ventileren de enige oplossing.

In een tweede fase hebben we het geluidsniveau van de twee toestellen getest, eerst in een hubsetting met een Blue Yeti-microfoon, vervolgens in professionele cabines met tolkenposten van Bosch en Televic. Terwijl de Blue Yeti het geluid niet oppikte, bleken de microfoons in de tolkencabines echter te gevoelig voor de Radic8 Hextio, die in de headsets een ventilatiegeluid te horen gaf, voornamelijk bij de Televic-tolkenpost. De AirProtecting 50 werd met z’n 20 dB niet opgepikt.

We kunnen uit deze tests concluderen dat luchtzuivering in een tolkencabine zeker kan bijdragen tot een gezonde werkomgeving, omdat luchtzuiveringssystemen allerlei micro-organismen, inclusief het COVID-virus, neutraliseren. Toch blijft ventileren belangrijk om het CO2-gehalte naar beneden te krijgen: een te hoge concentratie van CO2 kan namelijk ook voor hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen zorgen. In vele settings is het helaas niet mogelijk om rechtstreeks verse (buiten)lucht aan te trekken, en wordt er vaak “geventileerd” met “tweedehandslucht” uit de zaal waar het event plaatsvindt en waar meestal een groot aantal mensen vertoeven. Bovendien is werken met de deur open ook niet altijd en overal mogelijk.
Luchtzuiveringssystemen kunnen andere maatregelen niet vervangen: afstand houden, mondmaskers, handhygiëne en ventileren blijven belangrijk. Maar luchtzuivering kan wel een nuttige bijdrage leveren tot een gezonde werkomgeving. Tip: kijk wel even of het toestel niet te veel geluid produceert.

Met dank aan Olivier van Medtradex, Peter van DCPTechnics en de teams van Duvall en Eloquentia.

Luchtkwaliteit in tolkcabines – Onderzoek

1. Tolken in COVID-tijden

2. Wat weten we?

3. Ventileren in de cabine

4. Meten is weten

5. Lucht zuiveren als alternatief

6. Meer weten?

Categorieën