Brussel, 11 september 2024 – Naar aanleiding van de razendsnelle opmars van artificiële intelligentie (AI) op het gebied van vertaling verschijnen er talloze berichten in de pers waarin wordt voorspeld dat het beroep van vertaler binnenkort zal verdwijnen. Welnu, de toekomst is niet zo somber. AI is geen bedreiging, maar een aanvullend instrument. Vertalers van vlees en bloed behouden hun onontbeerlijke toegevoegde waarde wanneer de teksten bestemd zijn voor professioneel gebruik.
AI, een revolutie die we moeten relativeren
Een twintigtal jaar geleden verscheen de eerste vertaalsoftware. Ook toen werd voorspeld dat menselijke vertalers zouden verdwijnen. Met de komst van AI en deep learning-modellen steken die voorspellingen weer de kop op.
Uiteraard biedt AI niet te ontkennen voordelen: kostprijs, snelheid, toegankelijkheid en de mogelijkheid om grote volumes tekst in enkele seconden te verwerken. Maar in de meeste gevallen beantwoordt het resultaat niet aan de vereisten voor een correcte professionele kwaliteit. Wanneer de te vertalen tekst wat moeilijker is, subtiliteiten bevat of niet perfect is opgesteld, gaat het al snel mis.
Hallucinaties
Een van de belangrijkste gevaren ligt in de hallucinaties van artificiële intelligentie: wanneer AI iets niet begrijpt, verzint ze haar eigen interpretatie zonder de auteur van het origineel om verduidelijking te vragen, iets wat een menselijke vertaler wel zou doen. Deze vaak grove fouten, die willekeurig worden gegenereerd, kunnen ernstige gevolgen hebben, met name in juridische of medische teksten.
Daarom moeten door AI gegenereerde teksten, wanneer ze bedoeld zijn voor professioneel gebruik, op zijn minst minutieus worden gereviseerd door een menselijke expert alvorens ze kunnen worden gebruikt. Alleen goed opgeleide professionals kunnen de nodige verbeteringen aanbrengen, de nuances verfijnen en zorgen voor nauwkeurige culturele aanpassing. AI luidt dus niet zozeer het einde van het beroep in, maar moet eerder een plaats krijgen in het rijtje tools van beroepsvertalers.
Vertrouwelijkheid
Een andere bezorgdheid gaat over de vertrouwelijkheid van de gegevens. In tegenstelling tot menselijke vertalers, die gebonden zijn door strikte deontologische codes, bieden AI-systemen niet dezelfde waarborgen op het gebied van veiligheid van gevoelige informatie. Het gebruik van een gratis geautomatiseerd platform voor vertrouwelijke documenten houdt risico’s in die bedrijven of instellingen niet uit het oog mogen verliezen. Hier blijft een centrale rol voor menselijke vertalers weggelegd: zij geven hun klanten advies over geschikte oplossingen en zien erop toe dat zij gebruikmaken van professionele tools die alle nodige waarborgen voor veiligheid en vertrouwelijkheid bieden.
De toekomst van artificiële intelligentie in de vertaalsector
AI moet dus niet als een bedreiging worden gezien, maar eerder als een tool. Naar het voorbeeld van vertaalsoftware, die twintig jaar geleden opkwam en die de productiviteit heeft verbeterd zonder de plaats van vertalers in te nemen, biedt AI professionals de mogelijkheid zich te concentreren op taken met een hogere toegevoegde waarde.
We stellen vandaag de dag vast dat de markt zich in verschillende segmenten ontwikkelt: een segment met niet-geverifieerde kwaliteit, gratis, door AI gegenereerd; een segment met gemiddelde kwaliteit, waarin de automatische vertalingen worden geverifieerd door een menselijke corrector om er de verkeerde interpretaties en de flagrante fouten uit te halen (wat men in het jargon post-editing noemt); en een segment met optimale kwaliteit, waarin vertalingen teksten zijn van hoog niveau wat kwaliteit, culturele adaptatie, creativiteit, nauwkeurigheid en vertrouwelijkheid betreft. In die laatste categorie bevinden zich de professionals die worden opgeleid aan onze universiteiten, en hun expertise blijft op de markt zeer gegeerd. Ze zullen morgen nog niet verdwijnen.
We zouden kunnen denken dat de kwaliteit van door artificiële intelligentie gegenereerde vertaling steeds beter zal worden en de menselijke vertaling zal verdringen. Maar het omgekeerde lijkt eerder het geval. AI zal namelijk steeds meer leren van de inhoud die ze zelf heeft gegenereerd, wat zou leiden tot steeds meer fouten en dubbelzinnigheden. Dit fenomeen van “inteelt” kan volgens onderzoeker Jathan Sadowski mettertijd leiden tot een dalende kwaliteit, wat de facto geldt voor de vertaalde inhoud.
AI zal het vertaallandschap dus ongetwijfeld veranderen, maar betekent niet het einde ervan. Steeds meer niet-essentiële vertalingen worden weliswaar aan machines toevertrouwd, maar menselijke vertalers blijven onontbeerlijk voor teksten die taalkundige precisie, culturele deskundigheid, nuance en een kritische geest vereisen.
| Over de BKVT De Belgische Kamer van Vertalers en Tolken, die in 1955 werd opgericht, is een koninklijke vereniging zonder winstoogmerk. Deze beroepsvereniging brengt vertalers en tolken uit heel België samen en vertegenwoordigt hen bij de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO. De BKVT heeft tot doel natuurlijke personen die een beroep uitoefenen dat rechtstreeks verband houdt met vertaal- of tolkwerk, te groeperen, hun wederzijdse belangen te verdedigen, de professionele kennis te vervolmaken door middel van permanente vorming, het prestige te verhogen van de beroepen die onder de statuten vallen en de collectieve beroepsbelangen van de leden te verdedigen. Meer informatie op: https://www.cbti-bkvt.org. De BKVT is lid van de Fédération internationale des traducteurs (FIT). |
Contact
Belgische Kamer van Vertalers en Tolken (BKVT)
Keizerslaan 10
1000 Brussel
Tel.: +32 2 513 09 15
www.cbti-bkvt.org